Wat is waar?

Hoofdstuk 19

Wie weet hoe zijn toekomst eruit zal zien, is niet creatief. Maar wie het heden kent, weet zich rijk, omdat hij zich helemaal geeft aan een simpele dag.

Een enkele uit inzicht voortgekomen daad zet je op het toppunt van een grootse visie.

Zoals het zaad van een belofte voor de toekomst diep in het hart van de rijpe vrucht ligt, zo ligt de waarheid listig verborgen in het hart van iedere ervaring.

Je hebt het idee dat je door ervaring op te doen inzicht zult krijgen. Je denkt dat de groei van het aantal ervaringen je in de loop van de tijd volledig inzicht zal geven. Voor mij is het precies andersom. Wat je inzicht, een beleving van heelheid, zal geven is dat je de volle betekenis begrijpt van handelen als ervaren in het nu. Dit tot bloei gekomen inzicht, dat alle tijd en iedere beperking te boven gaat, ligt ingebed in de gedachte en de emotie. Je kunt het alleen vinden aan de hand van je gedachten en je emoties, niet door die te ontvluchten.

In het nu ligt alle tijd besloten en door inzicht in een enkele rechtstreekse ervaring, in al haar volheid, raak je vervuld van de waarheid. Het begrip vooruitgang houdt toevoeging en uitbreiding in, een steeds verdergaand proces, dat gericht is op een doel, een eindtoestand. Maar je kunt de betekenis van een ervaring niet begrijpen vanuit het idee van vooruitgang of van tijd. Ze is alleen te begrijpen in het nu, dat altijd eeuwig is. De onverkorte betekenis van een rechtstreekse ervaring geeft je het immense van inzicht.

Een ervaring van liefde, intense liefde voor en ander, zal je, als ze goed begrepen en tot op de bodem doorleefd wordt, het besef van de waarheid geven. Die liefde houdt begeerte in, jaloersheid, bezitsdrang en een totaal ontbreken van het besef van “jij” en “ik”; ze omvat ook eenzaamheid, verdriet en blijdschap. Als je verliefd bent op iemand, komt dat er allemaal in voor. Om de betekenis van zo’n ervaring te begrijpen, moet je je er sterk op concentreren en niet het conflict uit de weg gaan, wat alleen maar een vlucht is.

De meeste mensen geven zich niet de moeite hun intelligentie volledig in te zetten om inzicht te krijgen in een enkele ervaring en denken dus dat ze tot inzicht zullen komen door het aantal ervaringen te laten toenemen.

Neem nu de dood. Daar ligt heel de betekenis van het leven in besloten, eenzaamheid, vertwijfeling, hoop, angst, verlies, kwellende pijn, het gevecht tussen eenzaamheid en liefde, het zoeken naar troost, wat tot allerlei bedrog aanleiding geeft. Je wilt herenigd worden met degene van wie je hield, je wilt weten hoe het met hem of haar gesteld is na de dood. Als je het onderzoekt en erover nadenkt zul je zien dat al die gevoelens voortkomen uit een besef van afgescheidenheid, van “jij” en “ik”. Je kunt de dood niet begrijpen door het probleem te verplaatsen naar een ander niveau van strijd, door te zeggen: “We zullen herenigd worden op een ander vlak.” De waarheid weet niet van gescheiden of verenigd zijn, ze is. Je kent de waarheid eigenschappen toe, je schrijft haar eenheid toe, omdat je innerlijk, in je bewustzijn, leeft met “jij” en “ik”. Neem die omstandigheid weg en er is geen dood, dat te beseffen is onsterfelijkheid. Dan is er geen eenzaamheid.

Het doel van alle ervaringen is uiteindelijk dat besef van afgescheidenheid, van “jij” en “ik”, met al zijn eigenschappen als afgunst, hebzucht, hartstocht, hang naar bezit, enz., weg te nemen. De waarde van de ervaring is dat ze het waanidee van afgescheidenheid verjaagt, dat de oorzaak is van het lijden en van de dood.

Als je van de ultieme werkelijkheid vervuld wilt worden, kun je deze wereld niet negeren om het in een andere wereld te zoeken, of die andere wereld ontkennen om het in deze te zoeken. Je moet dat volmaakte evenwicht van handelen hebben dat het enige is dat je echt inzicht geeft in de wezenlijke waarde van het leven, of dat nu het leven van de mens of van al het overige is. Als je begrijpt wat die wezenlijke waarde is, zijn zelfverloochening en opoffering voorbij.

Tijd speelt hier geen rol bij. Als je een ding in het heden begrijpt, zal dat je het inzicht van een reus geven. Maar daar is interesse en enthousiasme voor nodig.

Wat is waar?

Hoofdstuk 19

Jiddu Krishnamurti. Wat is waar? Over waarheid en leven. Themaboek aforismen waarheid zijnjiddu leven mens wijsheid inzicht vrij handelen denken. 1934.