Wat is waar?

Hoofdstuk 13

Wees zeker van jezelf, dan heb je geen godsdienst en geen geloof nodig.

Het begrip verdraagzaamheid is louter een product van het verstand.

Jullie zijn niet warm en niet koud, maar lauw en onverschillig. Je hebt je leven op een verstandelijke leest geschoeid en je hebt het vermogen om te leven verloren, met het gevolg dat je intellect en je theorieën je te gronde richten. Je vindt jezelf tolerant, omdat je wat ik zeg in een verstandelijke vorm kunt gieten en het daarmee onschadelijk kunt maken, zodat je kunt blijven vasthouden aan je futiliteiten en je kunt blijven streven naar macht en naar al de waandenkbeelden die je er op na houdt. Je moet voor of tegen die dingen zijn. Doordat je een spel speelt met het leven, denk je dat de waarheid eindeloos veel kanten heeft en hemel je de verdraagzaamheid op.

Het begrip verdraagzaamheid is alleen maar een bedenksel van het verstand, om het conflict te verbergen dat ontstaat uit de kunstmatige tegenstelling tussen ‘dat van jou’ en ‘dat van mij’.

Als je een ander vereert en bewondert, beland je in de onnozelheid. Je komt niet tot broederschap door een ander te vereren, want alleen al het begrip ‘een ander’ is een teken van verdeeldheid. Alleen als je inziet dat je helemaal op jezelf bent aangewezen, dat je door eigen inspanningen de heelheid moet zien te vinden, alleen dan kun je broederschap, in de ware zin van het woord, tot stand brengen. Dan reken je af met de verdeeldheid van de godsdiensten, geloofsovertuigingen, dogma’s, verenigingen en organisaties.

Veel mensen willen ertoe aangespoord worden broederlijke gevoelens te koesteren. Maar dat is geen echte broederschap. Neem de aansporing weg en je blijft wreed en zelfzuchtig, dat wil zeggen, je valt terug op je natuurlijke verlangens. Uit angst, onder druk van buitenaf, leg je jezelf de nodige discipline op; en als die angst, die dwang van buitenaf verdwijnt, ben je nog even grof en wreed en blijkt heel je gedisciplineerdheid waardeloos te zijn geweest. Dat soort gedisciplineerdheid kweekt geen broederschap, integendeel, ze leidt tot huichelarij, verdeeldheid en een vast geloof in gevestigde instellingen. Maar gedisciplineerd zijn uit de innerlijke behoefte je ervaring te begrijpen en jezelf te corrigeren leidt tot werkelijk inzicht, tot tolerantie. Broederschap komt niet tot stand onder dwang van buitenaf. Als je van genegenheid vervult bent en werkelijk inzicht hebt, is verdraagzaamheid niet nodig. Als je van iemand houdt, verdraag je hem niet, je houdt van hem, dat is alles. Dat geldt ook voor alle bedenksels van het verstand. Als je te maken hebt met echte genegenheid, vrij van elke persoonlijke gehechtheid, verdwijnt dat veel misbruikte woord ‘broederschap’. Dan hoef je je niet te organiseren om broederschap te kweken, je hoeft je niet aan te sluiten bij de een of andere vereniging, organisatie of kerk. Dan ben je een mens en dat is meer waard dan alle theorieën.

Het leven moet vrij zijn van zijn eigen uitingsvormen.

Je kunt de oceaan niet vertroebelen, want die is vrij, grenzeloos, onmetelijk.

Het leven brengt alle mogelijke vormen voort, maar zelf heeft het geen vorm.

De essentie van de waarheid is het leven, het heeft geen begin en geen einde.

Eenvoud is onuitputtelijk.

Wat is waar?

Hoofdstuk 13

Jiddu Krishnamurti. Wat is waar? Over waarheid en leven. Themaboek aforismen waarheid zijnjiddu leven mens wijsheid inzicht vrij handelen denken. 1934.